Trong nước whey có những thành phần gì và ứng dụng trong trồng trọt, trên cây dâu tằm như thế nào ?

Trong nước whey (phần nước còn lại sau khi làm phô mai hoặc sữa chua) có những thành phần gì và ứng dụng trong trồng trọt, trên cây dâu tằm như thế nào ?

Nước whey (còn gọi là huyết thanh sữa) là phần chất lỏng còn lại sau khi sữa được tách đông để làm phô mai hoặc sữa chua. Mặc dù phần lớn protein casein đã bị loại bỏ để tạo đông, trong nước whey vẫn còn rất nhiều dưỡng chất. Thành phần chính còn lại trong nước whey bao gồm:

1. Protein whey (khoảng 0,6 - 0,8%)

Dù phần casein đã tách, whey vẫn chứa các protein hòa tan như:

• β-lactoglobulin (chiếm tỉ lệ cao nhất)

• α-lactalbumin

• Immunoglobulin (kháng thể)

• Albumin huyết thanh bò (BSA)

• Lactoferrin (có tác dụng kháng khuẩn, chống oxy hóa)

2. Đường lactose (khoảng 4,5 - 5%)

Đây là thành phần carbohydrate chính, chiếm tỉ lệ lớn trong whey. Lactose có vị ngọt nhẹ và là nguồn năng lượng.

3. Khoáng chất

• Canxi (Ca)

• Kali (K)

• Magie (Mg)

• Phốt pho (P)

• Natri (Na)

• Kẽm (Zn)

• Và một số vi lượng khác

4. Vitamin

Chủ yếu là nhóm tan trong nước như:

• Vitamin B1, B2, B6, B12

• Acid folic

• Vitamin C

5. Nước (khoảng 93 - 94%)

Nước là thành phần chiếm tỉ lệ lớn nhất trong whey.

 

Ghi chú:

• Whey có thể chia làm 2 loại:

  • Sweet whey: từ quá trình làm phô mai dùng enzyme (rennet) — giàu protein, ít acid.

  • Acid whey: từ quá trình làm phô mai tươi hoặc sữa chua (dùng acid) — ít protein hơn, chứa nhiều acid lactic và khoáng hơn.

ỨNG DỤNG TRONG TRỒNG TRỌT

1. Làm phân bón sinh học (biofertilizer)

• Lợi ích:

  • Bổ sung vi lượng khoáng: Ca, Mg, P, K, Zn…

  • Chứa đường lactose giúp nuôi dưỡng vi sinh vật đất (tăng hoạt động vi sinh có lợi).

  • Protein và acid amin giúp cây hấp thụ tốt hơn.

• Cách dùng:

  • Ủ với phân hữu cơ, bã đậu, tro trấu… để tạo thành dịch bón lá hoặc phân bón gốc.

  • Ủ kết hợp EM (vi sinh vật hiệu quả) để tăng hiệu quả sinh học, giảm mùi.

  • Pha loãng tỷ lệ 1:5 đến 1:10 để tưới gốc hoặc phun lá.

2. Phun phòng bệnh nấm và sâu hại

• Nhờ acid lactic, whey có khả năng ức chế vi khuẩn có hại và nấm mốc, tương tự như sữa chua.

• Cách dùng: Phun loãng (1:10) lên lá để tăng cường đề kháng, nhất là trên cây ăn trái, rau màu.

3. Cải tạo đất

• Whey cải thiện hệ vi sinh đất, giúp đất tơi xốp, giữ nước tốt hơn.

• Giảm hiện tượng đất chai cứng khi dùng hóa học lâu ngày.

Ứng dụng nước whey cho cây dâu tằm nuôi tằm là một hướng đi hiệu quả, kinh tế và thân thiện môi trường. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách dùng whey làm phân bón EM và sử dụng trực tiếp cho cây dâu:

ỨNG DỤNG WHEY LÀM PHÂN BÓN EM CHO CÂY DÂU

Lợi ích đối với cây dâu:

• Cải tạo đất, kích thích rễ phát triển.

• Tăng đề kháng với nấm bệnh.

• Tăng hàm lượng đạm sinh học và khoáng dễ hấp thu.

• Hạn chế cỏ dại nhờ cạnh tranh vi sinh.

Nguyên liệu ủ EM với whey:

• Nước whey tươi: 10 lít

• Mật rỉ đường hoặc đường vàng: 1 – 1,5 kg

• Men vi sinh EM gốc (EM1 hoặc tương đương): 100 ml

• Nước sạch: vừa đủ để pha loãng

Cách làm:

1. Trộn đều whey, mật rỉ và EM trong thùng sạch có nắp đậy.

2. Đậy kín, để nơi râm mát, ủ trong 5 – 7 ngày (mở nắp xả khí mỗi ngày nếu không dùng bình van).

3. Sau khi lên men có mùi chua nhẹ, thơm dịu, màu ngả vàng là dùng được.

Cách sử dụng:

• Tưới gốc: Pha loãng với nước tỷ lệ 1:20, tưới quanh gốc cây, 2 tuần/lần.

• Phun lá: Pha loãng hơn (1:30), phun vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh cháy lá.

• Giai đoạn nên dùng: Sau cắt lá, thời điểm cây phục hồi và ra chồi non.

 

LƯU Ý QUAN TRỌNG

• Không tưới whey vào giai đoạn gần cắt lá cho tằm ăn (ít nhất 3–5 ngày trước khi cắt).

• Nếu dùng whey ủ EM, cần ghi rõ ngày ủ và ngày dùng để tránh quá chua.

• Không lạm dụng: chỉ tưới tối đa 2–3 lần/tháng, kết hợp với phân hữu cơ hoai mục.

• #NướcWhey

• #PhânBónSinhHọc

• #WheyChoCâyDâu

• #DâuNuôiTằm

• #NôngNghiệpHữuCơ

• #ỨngDụngWhey

• #ViSinhChoCâyTrồng

• #ChămSócCâyDâu

• #TằmĂnLáSạch

• #TáiChếPhụPhẩmSữa

• #WheyFertilizer

• #MulberryFarming

• #OrganicSericulture

• #WheyForPlants

• #SustainableAgriculture

• #CheeseByproductReuse

• #Biofertilizer

• #SoilHealth

• #OrganicFarming